در جلسهٔ نهم اسفند، فیزیکدان درخشان قرن بیستم، پل دیراک بهانهٔ گفتگو و بحث بود. در این مجال اندک، ابتدا مختصری از زندگی و زمانهٔ او گفته شد، سپس در مورد شخصیت جالب توجه او صحبت شد و در نهایت بحث به کارهای علمی او کشید. از تکقطبی مغناطیسی و ارتباطش با کوانتیزه بودن بار الکتریکی گرفته تا معادلهٔ دیراک.
پل دیراک Paul Dirac
متولد ۱۹۰۲، انگلستان؛ متوفی ۱۹۸۴، ایالات متحده آمریکا
پل دیراک در خانوادهای متوسط به دنیا آمد. پدرش که از سوییس به انگلستان مهاجرت کرده بود، معلم بود و پسرش را در یک محیط خشک و منضبط و عاری از روابط اجتماعی پرورش داد. او در اوایل زندگی بسیار غمگین بود و سعی کرد با پناه بردن به ریاضی و فیزیک زندگیاش را غنیتر کند. در مدرسه خیلی زود نبوغش را در این زمینه نشان داد؛ هرچند با علوم انسانی کاملا بیگانه بود و ابدا به این علوم علاقه نداشت. حتی مشهور است که مدتها بعد علاقهٔ اپنهایمر(فیزیکدان برجستهٔ همعصر او) به شعر را نقد میکرد و میگفت:«هدف علم این است که چیزهای سخت را آسان و قابل فهم کند؛ در حالی که هدف شعر این است که ساده ترین چیزها را به صورتی غیر قابل فهم بیان کند! این دو با هم ناسازگارند!»
طی سالهای ۱۹۱۸ تا ۱۹۲۱ در دانشگاه مهندسی برق خواند. اما به دلیل رکود اقتصادی بعد از جنگ جهانی اول هیچ شغلی پیدا نکرد. یه همین خاطر دوباره وارد دانشگاه شد و در سال ۱۹۲۶ دکترای فیزیک گرفت. او حتی قبل از اینکه رسالهٔ دکتریش را تکمیل کند، به عنوان نابغهٔ مکانیک کوانتومی شناخته شده بود. دیراک در سال ۱۹۳۳ به خاطر سهمی که در ایجاد و توسعهٔ مکانیک کوانتومی داشت، برندهٔ جایزهٔ نوبل فیزیک شد. در همان سال استاد فیزیک دانشگاه کمبریج شد و تا سال ۱۹۶۹ که بازنشسته شد، این مقام را حفظ کرد. در سال ۱۹۶۹ به آمریکا مهاجرت کرد و عضو گروه فیزیک دانشگاه ایالتی فلوریدا شد. او در سال ۱۹۸۴ فوت کرد.
دیراک شدیدا خردگرا بود و شیفتهٔ ساختار ریاضیاتی نظریههای فیزیکی بود. او منطق ریاضی را میپرستید. دید او حتی به دین هم خردگرایانه بود. او در سال ۱۹۶۳ نوشت:«خداوند ریاضیدانی بسیار بلندپایه است و در پدیدآوردن عالم از ریاضیات پیشرفتهای استفاده کرده است.»