آخرین نشست تاریخ فیزیکدانان در سال ۱۳۹۵ در روز دوشنبه بیست و سوم اسفند حول محور انریکو فرمی برگزار شد. در این نشست علاوه بر بررسی زندگی و زمانه‌ٔ این دانشمند بارز قرن بیستم، گفتگو‌هایی در مورد میراث علمی و نقش پررنگ او در توسعهٔ فیزیک نظری و تجربی انجام گرفت.
انریکو فرمی Enrico Fermi
متولد ۱۹۰۱، رم، ایتالیا؛ متوفی ۱۹۵۴، ایلینویز، ایالات متحده آمریکا
انریکو فرمی در خانواده‌ای از طبقهٔ متوسط به دنیا آمد. پدرش بازرس ارشد وزارت راه‌آهن بود و مادرش معلم دبستان. برادرش که دو سال از خودش بزرگ‌تر بود مهمترین هم‌بازی و معلم انریکو بود. وقتی انریکو ۱۴ ساله بود برادرش فوت کرد و ضربهٔ روحی شدیدی متوجه انریکو شد.
پدرش دوستی مهندس داشت و انریکوی نوجوان دائما کتاب‌های ریاضی و فیزیک دست دوم از او به امانت می‌گرفت و می‌خواند. همچنین در ۱۷ سالگی به اصرار همین دوست پدرش در رقابت برای بورس تحصیلی دانشگاه پیزا شرکت کرد و البته با رتبهٔ یک در این رقابت پیروز شد. در ۲۱ سالگی دکتری گرفت و بعد از آن مدتی در دانشگاه‌های مختلف اروپا دستیار اساتید بزرگ فیزیک شد.
در سال ۱۹۲۶ مقاله‌ای مهم نوشت و در آن مقاله آمار دسته‌ای از ذرات (که به افتخار فرمی فرمیون نامیده می‌شوند) را به تفصیل توضیح داد و بستر نظری لازم برای توجیه خواص فیزیکی آنها را فراهم آورد. فرمی در سال ۱۹۲۷ به عنوان استاد فیزیک نظری در دانشگاه رم برگزیده شد. در آن زمان او جوان‌ترین استاد دانشگاه‌های ایتالیا از زمان گالیله بود!
یکسال بعد همسری یهودی اختیار کرد و در نتیجه در سال ۱۹۳۸ که در پی دستور موسولینی قوانین ضد یهودی در ایتالیا برقرار شد، تصمیم گرفت از کشورش خارج شود. در همان سال برندهٔ جایزهٔ نوبل فیزیک شد. دریافت این جایزه بهانهٔ خوبی برای خروج از کشور بود. او بعد از دریافت جایزهٔ نوبل به همراه خانواده‌اش به امریکا مهاجرت کرد و تا آخر عمر کوتاهش در آنجا ماند.
فرمی از آن نوع دانشمندان نادری بود که هم آزمایشگری عالی و هم نظریه‌پردازی برجسته‌اند. او اولین کسی بود که با انجام آزمایش‌های کمی و دقیق متوجه شد که بشر می‌تواند واکنش هسته‌ای را کنترل کند. و به این ترتیب راه را برای استفادهٔ صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای هموار کرد.
فرمی علاوه بر فیزیک به ورزش‌هایی مثل شنا، تنیس، پیاده‌روی، اسکی و ... هم می‌پرداخت و روحیه‌ای بسیار رقابت‌طلبانه از خود نشان می‌داد. در فیزیک، برعکس، با شکیبایی همکارانش را یاری می‌کرد و معلمی اعجوبه بود.